ड्रीप इरिगेशन किंवा ठिबक सिंचन पाणी कमतरतेवर एक प्रभावशाली उपाय म्हणून ओळखला जातो. दरवर्षी पावसाच्या लहरीपणामुळे कृषी क्षेत्राला पाणी टंचाईचा सामना करावा लागतो. उत्पादनावर याचा विपरीत परिणाम होऊन शेतकऱ्यांना पाण्याअभावी नुकसान सहन करावे लागते. याबरोबरच खतांच्या किंमतीमध्ये होणारी वाढ देखील शेतकरी बांधवांच्या चिंतेचा विषय ठरली आहे. अशात ठिबक सिंचनाचा वापर केल्यास कमी पाण्यात शेती करणे शक्य होईल.
काय आहे ड्रीप इरिगेशन?
रोपांच्या मुळाशी योग्य नियोजनाअंतर्गत पाण्याचे थेंब ठिबक सिंचनाच्या माध्यमातून देण्याचा विधी. याच्या अवलंबामुळे केवळ पाण्याची बचत होत नाही तर याबरोबरच खत व्यवस्थापन देखील उत्तमरीत्या करता येणे शक्य आहे. महत्वाचे म्हणजे विविध पिकांसाठी ड्रीप इरिगेशन किंवा ठिबक सिंचनाचा वापर करता येणे शक्य आहे.
ठिबक सिंचन संचाच्या मदतीने प्लॅस्टिक च्या पाईप्स (नळ्या) मधून ठराविक अंतराने योग्य प्रमाणात पाणी दिले जाते. महत्वाचे म्हणजे हे पाणी थेट रोपाच्या मुळाशी दिले जाते. सामान्य पद्धतीत रोपाला पाणी दिले असता रोपाच्या मुळाशी कमी पाणी जाते. बहुतांश पाणी जमिनीत जाते किंवा बाष्पीकरणात वाया जाते. यामुळेच पाण्याच्या बचतीत मोलाची भूमिका बजावणाऱ्या ठिबक सिंचन पद्धतीचा अवलंब कृषी क्षेत्रासाठी वरदान ठरू शकते. कारण यामुळे रोपाला पाणी चांगल्या पद्धतीने उपलब्ध होते.
ठिबक सिंचनाची वैशिष्ट्ये –
- रोपाच्या मुळाजवळ नेहमीच योग्य प्रमाणात पाणी उपलब्ध राहते.
- जमिनीत माती आणि पाण्याचा समतोल योग्य प्रमाणात राहिल्याने पिकाची वाढ वेगाने आणि समप्रमाणात होते.
- पिकाला दरदिवशी किंवा एकदिवसाआड पाणी देणे शक्य होते.
- पाणी कमी वेगात देणे शक्य होते.
ड्रीप इरिगेशनचे फायदे –
- उत्पादनात १५० टक्क्यांपर्यंत वाढ शक्य आहे.
- ७० टक्के पाण्याची बचत. यामुळे वाचलेल्या पाण्याचा इतर महत्वाच्या कामांसाठी वापर करता येऊ शकतो.
- पिकाची वाढ नियमित वाढ होते आणि पीक लवकर पक्व होते.
- पिकाची वाढ वेगाने झाल्यामुळे गुंतवणुकीवर जलद फायदा मिळणे शक्य होते.
- फर्टिगेशन मुळे पोषक तत्व थेट रोपाच्या मुळांशी जातात यामुळे विद्राव्य खते कमी लागतात यामुळे खर्चात कपात होते.
- विद्राव्य खतांची कार्यक्षमता ३० टक्क्यांनी वाढते.
- खते, आंतरमशागत आणि मजुरांवरील खर्चात कपात होते.
- ओसाड जमीन, खारी जमीन तसेच उंच सखल जमिनीचा वापर शेतीसाठी करणे शक्य आहे.
ड्रीप इरिगेशन e-book डाउनलोड करण्यासाठी खालील लिंकवर क्लीक करा.
0 comments:
Post a Comment